« بایدن » و یک سفر پر ماجرای کم بازده

پایگاه رهنما:

پس از چند هفته، سرانجام انتظار سعودی - صهیونیستی برای ورود جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه به سر آمد و او چهار شنبه 22 تیر ماه  وارد تل‌آویو شد تا با کمک متحدانش نسخه جدیدی را برای خاورمیانه بپیچند؛ نسخه‌ای که در آن تشکیل ائتلاف ضدایرانی با محوریت ریاض و تل‌آویو، متقاعد کردن سعودی‌ها برای افزایش تولیدات نفتی برای کاهش قیمت حامل‌های انرژی در جهان و مهم‌تر از همه هموار کردن مسیر عادی‌سازی عربستان و رژیم صهیونیستی از جمله اولویت‌های اصلی آن به شمار می‌رود. اما تجربه ثابت کرده که هرگونه طرحی در منطقه بدون مشارکت ایران و با هدف ضربه زدن به مقاومت ،کاری از پیش نخواهد برد و ائتلاف نمایشی هم که قرار است روی ستون‌های «گنبد آهنین» برپا شود، سقفی بالای سر خود نخواهد داشت، چرا که ایران گفته قاطعانه به این طرح مخرب واکنش نشان خواهد داد و سپری که قرار است امنیت برای شیخ‌نشین‌ها و رژیم صهیونیستی  به ارمغان آورد، وحشت و ترس را به آنها هدیه خواهد کرد.
سعودی باز در نقش گاو شیرده

در این سفر آنگونه که رسانه‌ها کم و بیش به آن پرداخته‌اند، چند مسئله مورد بررسی قرار خواهد گرفت. آمریکا که پس از بحران اوکراین سیاست منزوی کردن روسیه و شکست این کشور در میدان اوکراین را در اولویت سیاست خارجی خود قرار داده است، تلاش می‌کند با کمک متحدانش در خاورمیانه بخشی از پروژه‌های خود در جهان را عملی کند. مسئله انرژی اکنون در اولویت غربی‌ها قرار دارد و کشور‌های عربی خلیج فارس با در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی می‌توانند به کمک غربی‌ها بشتابند. به همین خاطر یکی از مسائلی که در سفر بایدن به عربستان مطرح خواهد شد، مسئله نفت است.
باتوجه به اینکه غرب پس از شروع جنگ اوکراین به دلیل تحریم‌ها علیه روسیه، با بحران انرژی دست و پنجه نرم می‌کند بایدن تلاش می‌کند سعودی‌ها را به افزایش تولیدات نفتی متقاعد کند تا هم قیمت نفت در بازار‌های جهانی را متعادل کند و هم بخشی از نیاز‌های اروپا را از این طریق تأمین کند. هرچند مقامات عربستان پیش‌تر مخالفت خود را با این درخواست واشنگتن اعلام کرده‌اند، اما بایدن تلاش خواهد کرد در این سفر سعودی‌ها را با خود همراه کند. از آنجا که قیمت انرژی در اروپا و آمریکا اوج گرفته است و مقامات این کشور‌ها در مدیریت آن ناتوان مانده‌اند به کمک متحدان‌شان در منطقه نیاز دارند تا شاید بتوانند بخشی از این بحران را حل کنند. گفته می‌شود که بایدن عربستان را به افزایش ۱۰۰ هزار بشکه نفت در روز ترغیب خواهد کرد.
نشریه فارین‌پالیسی نوشت: سفر بایدن به خاورمیانه در اشکال و اندازه‌های مختلفی انجام شده است. سفر بایدن به منطقه عمدتاً ناشی از بحران سیاسی داخلی آمریکا است که به قیمت نفت مرتبط است. این درحالی است که در ماه‌های اخیر قیمت سوخت و به ویژه بنزین در آمریکا رکورد تازه‌ای را ثبت کرده و هر روز در حال افزایش است که واکنش‌های زیادی را در داخل این کشور به همراه داشته است و حتی این مسئله به کاهش محبوبیت بایدن در نظرسنجی‌ها منجر شده است. با وجود تلاش‌های بایدن برای تعدیل قیمت‌ها در بازار‌های جهانی، دورنمای روشنی برای تحقق این برنامه‌ها وجود ندارد. بنابراین، بایدن هم به رسم سیاست سلف خود دونالد ترامپ، می‌خواهد از گاو شیرده سعودی مقداری دلار‌های نفتی بدوشد تا بخشی از هزینه‌های جنگی خود در اوکراین را از جیب سعودی‌ها تأمین کند.

بایدن نه نجات دهنده تل آویو است نه ریاض!

نخستین چالش بایدن در رژیم صهیونیستی  است، زیرا با سقوط کابینه این رژیم به نخست‌وزیری نفتالی بنت در حدود دو هفته قبل، بایدن در سفر خود با شرایط تازه‌ای روبه‌رو می‌شود. حالا بایدن با ورود به فرودگاه بن‌گوریون باید با یائیر لاپید ملاقات کند که نخست‌وزیر موقت است و وظیفه اصلی‌اش برگزاری انتخابات زودهنگام کنست، پارلمان رژیم صهیونیستی در اواخر اکتبر( مهر ماه)  است. این موضوع باعث شده است بایدن در برنامه‌های کاری خود یک برنامه اضطراری نیز بگنجاند که عبارت است از دیدار با بنیامین نتانیاهو. شاید اگر شرایط به صورت دیگری می‌بود و کابینه بنت به کار خودش ادامه می‌داد، بایدن هرگز حاضر نمی‌شد دیداری با نتانیاهو داشته باشد، اما حالا همه چیز تغییر کرده و بایدن بایستی تن به ملاقات کسی بدهد که بیش از هر کسی خواهان شکست بایدن و بازگشت جمهوریخواهان به قدرت در آمریکا است. بنابراین، دیدار بایدن از سرزمین‌های اشغالی بیشتر از اینکه امتیازی برای او باشد حاکی از یک شکست غیرمنتظره است که به واسطه ناپایداری دولت بنت اتفاق افتاده است.

مقصد دوم بایدن در این سفر عربستان سعودی است و این موضوع بیش از سفر اولش مورد توجه رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گرفته است. دلیل توجه خاص به این سفر تغییر اساسی در رویکرد بایدن در قبال سعودی‌ها و به خصوص شخص محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی، است. بایدن در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری بار‌ها از اصطلاح «منفور، pariah» برای توصیف بن‌سلمان استفاده کرده بود و بعد از رسیدن به مقام ریاست جمهوری سیاست نادیده گرفتن بن‌سلمان را دنبال می‌کرد، اما حالا شرایط برای او آن قدر تغییر کرده که نه تنها حاضر به قبول این شخص «منفور» شده، بلکه می‌خواهد مبنایی را در رابطه بین آمریکا و آل‌سعود احیا کند که کاخ سفید آن را دست کم در بیش از یک دهه گذشته و از دولت دوم باراک اوباما به این سو کنار گذاشته بود. مبنای نفت در برابر امنیت از زمان حکومت عبدالعزیز بر عربستان اساس رابطه بین دو کشور را تشکیل می‌داد، به این نحو که عربستان با تأمین نفت مورد نیاز غرب، تضمین امنیتی از آمریکا می‌گرفت، اما از زمان دولت دوم اوباما و افزایش قابل توجه نفت داخلی آمریکا، واشنگتن دیگر نیازی به این مبنا نداشت و آن را کنار گذاشت. حالا جنگ اوکراین شرایط را به کلی تغییر داده، زیرا تحریم نفت و گاز روسیه باعث شده بازار‌های غرب به شدت دچار کمبود عرضه نفت و گاز شود و بایدن امید دارد در این سفر رهبری سعودی‌ها را متقاعد کند با افزایش صادرات نفت خود به رفع این کمبود کمک کنند. در واقع، این کمبود منجر به افزایش قیمت بنزین در داخل آمریکا شده تا حدی که مصرف‌کنندگان آمریکایی شاهد افزایش ۵۰ درصدی قیمت نسبت به سال گذشته هستند و این یکی از عوامل اساسی سقوط محبوبیت بایدن در داخل است. نکته اساسی اینجا است که آیا حتی در صورت موافقت بن‌سلمان با افزایش صادرات نفت، این کار امتیازی برای بایدن خواهد بود؟ مازاد تولید نفت عربستان در صورتی امتیاز برای بایدن خواهد بود که بتواند جایگزین نفت تحریم شده روسیه را بگیرد، اما به نظر بسیاری از تحلیلگران، سعودی‌ها اصولاً ظرفیت انجام این کار را ندارند. در مقابل، مسئله ایجاد سامانه یکپارچه دفاع هوایی با شرکت عربستان، امارات، بحرین، مصر و اردن در دستور کار بایدن است تا بن‌سلمان را با آن راضی به افزایش تولید نفت بکند. روشن است که این تضمین به معنای ناتوی عربی نیست و مشکل این طرح در اینجا است که معلوم نیست این کشور‌های عربی تا چه میزان حاضر به تشریک‌مساعی با یکدیگر برای ایجاد چنین سامانه‌ای باشند. در نتیجه، به نظر نمی‌رسد که دستاورد و امتیاز مورد نظر بایدن تا آن حد باشد که بتواند با آن بر سقوط محبوبیتش در داخل آمریکا تأثیری بگذارد.